Soewardi di Pengasingan: Nasionalisme versus Sosialisme

https://doi.org/10.22146/lembaran-sejarah.23780

Joss Wibisono(1*)

(1) 
(*) Corresponding Author

Abstract


Right from the start of his banishment to the Netherlands in fall 1913, Soewardi Suryaningrat had been trying to make the Dutch colonial government revoke this decision. For this he approached the social democrats that were actually in the opposition. But to no avail, and Soewardi became disillusioned with the social democrats. Analysing his conflict with the left makes clear in which direction Soewardi’s nationalism was heading. Was he just an “early Javanese-Indonesian nationalist”, or is there more to say about his brand of nationalism?

Keywords


Soewardi, Dewantara, nationalism, socialism, exile, Ethical Policy, assimilation, association, SDAP

Full Text:

PDF


References

Berkala

Harian Het Volk, edisi tahun 1913 sampai 1919.

Harian Nieuwe Rotterdamsche Courrant edisi 26 April 1919.

Harian Algemeen Handelsblad edisi 11 Mei 1919.

Harian De Telegraaf edisi 12 Mei 1919.

Harian De Sumatra Post edisi 12 September 1919.

Poesara dan Wasita berkala terbitan Taman Siswa, edisi 1930-1937.

Harian NRC Handelsblad edisi 21 September 1999.

Buku/Artikel:

Abdurrachman Surjomiharjo (1964): “An Analysis of SuwardiSurjaningrat’s Ideals and National-Revolutinary Actions (1913-1922)” dalam Majalah Ilmu-Ilmu Sastra Indonesia, Jilid II, No 3, Oktober 1964, halaman 371-406.

Anderson, Benedict R. O’G (1991): Imagined Communities, Reflections on the Origin and Spread of Nationalism, London: Verso. ISBN 0 86091 546 8.

Anrooij, Francien van (2001): Groeiend Wantrouwen, Onderwijsbeleid in NederlandsIndië onder gouverneur-generaal D. Fock (1921-1926), Amsterdam: Thela Thesis. ISBN 90 5170 536 0.

Cohen, Matthew Isaac (2010): Performing Otherness, Java and Bali on International Stages, 1905-1952, Hampshire: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-22462-9.

Douwes Dekker, E. F. E. Cipto Mangoenkoesoemo en Soewardi Soerjaningrat (1913a): Onze Verbanning, Schiedam: De Indiër.

_______________________ (1913b): Mijmeringen van Indiërs over Hollands Feestvierdij in de Kolonie, Schiedam: Drukkerij de Toekomst.

_______________________ (1914): Het jaar 1913 in zijn beteekenis voor de Indische beweging, Schiedam: Drukkerij de Toekomst.

Fromberg, Mr. P.H. (1918): Het Geval-Soewardi, ’s-Gravenhage: Indonesisch Persbureau.

Franki S. Notosudirjo (Franki Raden) (2001): “Music, politics, and the problems of national identity in Indonesia”, disertasi doktor University of Wisconsin-Madison.

Groot, E.A.M. “Ik ben een type van al mijn landgenoten, R.M. Soewardi Soerjaningrat in Nederland 1913-1919,” thesis master, Rijksuniversiteit Leiden.

Hansen, Erik (1973): “Marxists and Imperialism: The Indonesian Policy of the Dutch Social Democratic Workers Party, 1894-1914”, dalam Indonesia, No. 16, halaman 81-104. Harmsen, Ger (1982): Nederlandse kommunisme, gebundelde opstellen, Nijmegen: Socialistiese Uitgeverij. ISBN 90 6168 193 6.

Hoogenboom, Marcel (2004): Standenstrijd en zekerheid: een geschiedenis van oude orde en sociale zorg in Nederland, Amsterdam: Uitgeverij Boom. ISBN 9085060206.

Irna H.N. Hadi Soewito (1985): Soewardi Soerjaningrat dalam pengasingan, Jakarta: PN Balai Pustaka BP No. 3196

Jonkman H. danKi Hayar Dewantara (1936): “De Mensch en de Leer der Noodwendigheid,”dalam Wasita, Tahun kedua No. 1 Januari halaman 19-24.

Joss Wibisono (2012): “Noto Soeroto dan Soewardi Suryaningrat: Paralel Dua Saudara Sepupu” dalam Saling Silang Indonesia-Eropa, Jakarta: Marjin Kiri halaman 101-112. ISBN 978-979-1260-16-9.

Karels, René (2010): Mijn aardse leven vol moeite en strijd: Raden Mas Noto Soeroto, Javaan, dichter, politicus 1988-1951, Leiden: KITLV Uitgeverij. ISBN 9789067183574.

Ki Hajar Dewantara (1929): “Persatoean Nasional Onderwijs” dalam Wasita Jilid Ke 1 No. 6 Maret, halaman 173-178.

__________________ (1931a): “Pertalian Lahir dan Batin dalam Taman-Siswa” dalam Poesara, Desember, halaman 43-45.

__________________ (1931b): “Tentang Sifat dan Maksoed Pendidikan, serta sedikit keterangan dari Riwayat Paedagogiek di Eropa”, dalam Poesara, Desember, halaman 47-50.

__________________ (1932): “Ordonnantie baroe: Misbegrijpen dan Misgreep” dalam Poesara September, halaman 92-94.

__________________ (1933): “Pendidikan Keloearga: Karaktervorming dan Sociale Opvoeding. Berikanlah satoe hari kepada Keloearga” dalam Poesara September, halaman 134-135.

__________________ (1935): Een en ander over “Nationaal Onderwijs” en het Instituut “Taman Siswa” te Jogjakarta, Jogjakarta: Cultureel-Nationaal Instituut Wasita.

__________________ (1937): “Voorwoord”, Wasita Tahoen ke II No. 10, Maret halaman 217-218. Kol, Henri van (1914): “Een noodgedwongen verweer” dalam Het Volk edisi Februari 13, bagian kedua.

Kol, Henri van dan S. Surya Ningrat (1919):Het Indisch-Nationaal Streven, Den Haag: Indonesisch Persbureau.

Kwantes, R. C. (1975): De Ontwikkeling van de Nationalistische Beweging in NederlandschIndië, Eerste Stuk 1917-Medio 1923, Groningen: H.D. Ceenk Willink. ISBN 900151970 9.

Locher-Scholten, Elsbeth (1981): Ethiek in Fragmenten. Vijf studies over koloniaal denken en doen van Nederlanders in de Indonesische archipel 1877-1942. Utrecht: HES Publishers. ISBN 90 6194 123 7.

McVey, Ruth T. (1967): “Taman Siswa and The Indonesian National Awakening” dalam Indonesia No. 4. Ithaca: Cornell Modern Indonesia Project, halaman128-149.

Penders, C. L. M (1968): “Colonial Education Policy and Practice in Indonesia: 1900-1942” thesis doktor, Canberra: Australian National University.

Poeze, Harry A. (1986): In het Land van de Overheerser I, Indonesiërs in Nederland 1600-1950, Dordrecht: Floris Publications Verhandelingen van KITLV No. 100. ISBN 906765 201 6.

Pollmann, Tessel (1999): “Domela Nieuwenhuis: een socialist in de koffe” dalam Bruidstraances en andere Indische geschiedenissen, Den Haag: Sdu Uitgevers. ISBN 90 12 08760 0.

Siegel, Jame1s T. (1997): Fetish, Recognition, Revolution. Princeton: Princeton University Press. ISBN 0-691-02652-1

Soewardi Soerjaningrat (1913). Als ik eens Nederlander was, ... Bandoeng: Inlandsch Comité tot Herdenking van Neêrlands Honderjarige Vrijheid.

Suardhy Suryaningrat (1914). “Een noodgedwongen aanklacht” dalam Het Volkedisi 26 Februari.

S. Surya Ningrat (1916): De Taalkwestie, Praeadvies voor het Eerste Koloniaal OnderwijsCongres, gehouden te ‘s-Gravenhage op 28, 29 en 30 Augustus.

________________ (1917a): “Stroomingen en Partijen in Oost-Indië,” dalamDe Nieuwe Amsterdammer No. 126, 26 Mei.

Surya Ningrat (1917b): “Taal en Volk,” dalam Hindia Poetra tahun pertama.

S. Surya Ningrat (1917c): “Bondgenootschap tusschen Indiërs en socialisten,” dalam Het Volk 16 Agustus, halaman depan.

_________________ (1917d) “Terug naar mijn front,” dalamDe Nieuwe Amsterdammer of 15 September, halaman 5.

Scherer, Savitri (1975): “Harmony and Dissonance, Early Nationalist Thought in Java,” thesis master Cornell University.

Tsuchiya Kenji (1982): Indoneshia Minzokushugi Kenkyu Taman Siswa no Seiritsu to Tenkai. Tokyo: Sobunsha. ISBN 3336-896140-4226.

______________ (1987): Democracy and Leadership: The Rise of The Taman Siswa Movement in Indonesia, Honolulu: University of Hawaii Press. ISBN 0-8248-1158-5.

Waaldijk, Barteke dan Legêne, Susan (2009): “Ethische Politiek in Nederland Cultureel Burgerschap tussen overheersing opvoeding en afscheid” dalam Het koloniale beschavingsoffensief: Wegen naar het nieuwe Indie, 1890-1950 Bloembergen and Raben (eds.) Leiden: KITLV Uitgeverij hal 187-216. ISBN 9789067183468.

Waanders, mr B.C.L. (1999): “Tussen antithese, polarisatie en verzoening: Kabinetten van de eeuw” dalam NRC Handelsblad edisi 21 September.

Wal, S.L. van der (1963): Het onderwijsbeleid in Nederlands-Indië, 1900-1940, Groningen: J.B. Wolters.



DOI: https://doi.org/10.22146/lembaran-sejarah.23780

Article Metrics

Abstract views : 2711 | views : 3995

Refbacks

  • There are currently no refbacks.


Copyright (c) 2017 Lembaran Sejarah

Creative Commons License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-ShareAlike 4.0 International License.


ISSN 2620-5882(online) | © 2024 Lembaran Sejarah

View My Stats